Beton
Beton; çimento, su, agrega ve kimyasal veya mineral katkı maddelerinin homojen olarak karıştırılmasından oluşan, başlangıçta plastik kıvamda olup, şekil verilebilen ve zamanla katılaşıp sertleşerek mukavemet kazanan bir yapı malzemesidir.
Betonun mutlak hacmini %70 oranında agrega (kum, çakıl, mıcır), %10 oranında çimento, %20 oranında su oluşturur. Gerektiğinde, kimyasal veya mineral katkı malzemesi ilave edilebilir.
Betonu günümüzün en yaygın taşıyıcı yapı malzemesi yapan özellikleri şöyle sıralamak mümkündür:
- Ucuzluğu
- Bilgisayar kontrollü santraller, transmikserler, pompalar vb. ile üretim, taşıma ve yerleştirme aşamalarında büyük gelişmelerin sağlanmış olması
- Şekil verilebilme kolaylığı
- Çelik donatı ile (betonarme) çekme mukavemetinin yetersizliğinin dengelenmesi
- Yüksek basınç dayanımlarına ulaşılması
- Fiziksel ve kimyasal dış etkilere karşı dayanıklılığı (uzun ömür, bakım kolaylığı)
- Hafif agrega ile hafifletilmesi, pigmentlerle renklendirilmesidir.
Betonun Bileşenleri
Betonu oluşturan hammaddeler; çimento, su, agrega (kum, çakıl, kırma taş), kimyasal katkılar ve mineral katkılardır. Kimyasal katkılarla (akışkanlaştırıcı, priz geciktirici, geçirimsizlik sağlayıcı, antifriz vb.) mineral katkılar (taş unu, tras, yüksek fırın cürufu, uçucu kül, silis dumanı vb.) betonun performansını istediğimiz yönde iyileştiren çağdaş teknoloji unsurlarıdır.
Çimentoyla suyun karışımından oluşan çimento hamuru zamanla katılaşıp sertleşerek agrega tanelerini (kum, çakıl, kırmataş) bağlar, yapıştırır. Böylece betonun mukavemet kazanmasına imkan verir. Dolayısıyla betonun mukavemeti;
- Çimento hamurunun mukavemetine,
- Agrega tanelerinin mukavemetine,
- Agrega taneleri ile çimento hamuru arasındaki yapışmanın gücüne (aderans) bağlıdır.
Betonda Aranan Özellikler
Bu özellikleri iki grupta sınıflandırmak mümkündür:
Taze Betonda
- İşlenebilme özelliği, uygun kıvam
- Taze betonun sıcaklığı
- Agrega maksimum tane büyüklüğü
- Homojenlik, kıvam kaybı, hava miktarı
- Birim ağırlık
Sertleşmiş Betonda
- Dayanım (basınç, çekme, eğilme, yarılma mukavemetleri)
- Dış etkenlere karşı dayanıklılık (geçirimsizlik, aşınmaya dayanıklılık)
- Donma ve çözülmeye dayanıklılık
- Hafiflik veya ağırlık
- Isı, ses yalıtımı ve estetik (Brüt betonda dış görünüş)
- Ekonomi
Hazır Beton Sınıfları
TS EN 206-1 Hazır beton standardında sınıflandırma; Maruz kaldığı ortama göre çevresel etki sınıfları, kıvam sınıfları, agrega en büyük tane sınıfları, basınç dayanım sınıfları ve yoğunluğa bağlı sınıflandırma olarak geçmektedir. Bu sınıflardan en çok bilinen ve kullanılan basınç dayanımı sınıfları aşağıda verilmiştir.
TS EN 206-1 / Nisan 2002'ye Göre Normal ve Ağır Beton için Basınç Dayanım Sınıfları
| Basınç Dayanım Sınıfı | En düşük Karakteristik Silindir dayanımı Fck,sil. N / mm² |
En düşük karakteristik Küp dayanımı Fck,küp N / mm² |
|---|---|---|
| C 8|10 | 8 | 10 |
| C 12|15 | 12 | 15 |
| C 16|20 | 16 | 20 |
| C 20|25 | 20 | 25 |
| C 25|30 | 25 | 30 |
| C 30|37 | 30 | 37 |
| C 35|45 | 35 | 45 |
| C 40|50 | 40 | 50 |
| C 45|55 | 45 | 55 |
| C 50|60 | 50 | 60 |
| C 55|67 | 55 | 67 |
| C 60|75 | 60 | 75 |
| C 70|85 | 70 | 85 |
| C 80|95 | 80 | 95 |
| C 90|105 | 90 | 105 |
| C 100|115 | 100 | 115 |
TS EN 206-1 / Nisan 2002'ye Göre Hafif Beton Basınç Dayanım Sınıfları
| Basınç Dayanım Sınıfı | En düşük Karakteristik Silindir dayanımı Fck,sil. N / mm² |
En düşük karakteristik Küp dayanımı Fck,küp N / mm² |
|---|---|---|
| LC 8|9 | 8 | 9 |
| LC 12|13 | 12 | 13 |
| LC 16|18 | 16 | 18 |
| LC 20|22 | 20 | 22 |
| LC 25|28 | 25 | 28 |
| LC 30|33 | 30 | 33 |
| LC 35|38 | 35 | 38 |
| LC 40|44 | 40 | 44 |
| LC 45|50 | 45 | 50 |
| LC 50|55 | 50 | 55 |
| LC 55|60 | 55 | 60 |
| LC 60|66 | 60 | 66 |
| LC 70|77 | 70 | 77 |
| LC 80|88 | 80 | 88 |